Gezondheidsbevorderend Groen

Op deze zelfstandige pagina verzamel ik informatie over de tuinen en het groenbeheer op het terrein van Medisch Centrum Leeuwarden (MCL). Ik beschouw het als een voortdurend in bewerking zijnde projectpagina. 

Binnentuin 9 mei 2018, 08:40 uur

Inleiding

Sinds 24 april 2018 word ik verpleegd op een  beschermde éénpersoonskamer op de verpleegafdeling Z. Dit een oud onderdeel van het MCL. Ik heb het grote geluk dat deze kamer uitkijkt op een prachtige grote binnentuin. Een oase van rust, waar vogels, vlinders en andere insecten ongestoord kunnen leven.

Naarmate ik hier langer verbleef raakte ik als natuur- en tuinliefhebber, maar ook als tuinfotograaf, geïnteresseerd in de achtergrond van deze binnentuin. Bij navraag bij medewerkers bleek er weinig over bekend te zijn. De tuin zou mogelijk door een tuinarchitect zijn aangelegd, waarbij de naam Mien Ruys werd genoemd. Op internet kon ik evenmin veel informatie achterhalen. Vandaar mijn idee om er zelf maar eens achteraan te gaan.

Historie

Het huidige Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) is ontstaan uit de samenvoeging van drie Leeuwarder ziekenhuizen: Triotel, Diaconessenhuis en Bonifatius Hospitaal. Het Triotel was de opvolger van het oude Stadsziekenhuis.

• Lees meer over het ontstaan van het MCL (met video) >>

Voor zover ik tot nu toe kon nagaan zijn de tuinen bij het voormalige Diaconessenhuis en Bonifatius Hospitaal destijds onder architectuur aangelegd. Het Sint Bonifatius Ziekenhuis werd ook wel Bonnehos genoemd (zie Wikipedia).

Over de tuinen van het vroegere Triotel kon ik aanvankelijk weinig vinden. Wel over een heemtuin, die náást het Triotel was aangelegd en inmiddels is vervangen door een parkeergarage. (wordt vervolgd)

De heer A.M. van Essen, hoofd van de Leeuwarder plantsoenendienst, heeft niet alleen de heemtuin naast het Triotel ontworpen, maar onder andere ook het Dr. Zamenhofpark en de Froskepôlle.
Bronnen: HCL - Rond tuinen in Leeuwarden en boekje 'De A.M. van Essen-heemtuinen in Leeuwarden'.

A.M. van Essen wordt in het heemtuinen-boekje omschreven als 'een man met zoveel begaafdheid, bezieling, vakkennis en vakliefde aan de leiding van de plantsoenendienst, dat de stad Leeuwarden in de loop der jaren zelfs landelijke bekendheid kreeg om haar prachtige tuinen, parken, plantsoenen enzovoorts'.

Ik heb nog niet kunnen achterhalen of de heer Van Essen ook betrokken was bij het ontwerpen van de binnentuinen van het Triotel.

Nog verder te onderzoeken documenten (bron: HCL - Bibliografie van Leeuwarden):

• Stadsziekenhuis en Verpleeghuis in één complex in “Zuid” : bouw kan dit jaar nog beginnen. – Leeuwarder Gemeenschap  aug. 1967, p. 3, 5
• Triotel in Leeuwarden : samenvoeging van ziekenhuis, verpleeghuis en verzorgingshuis tot één complex, uniek in Nederland. – Kijk op het Noorden juli 1974, p. 40
• Triotel Leeuwarden : ziekenhuis, verpleeghuis, verzorgingshuis. Leeuwarden, Gemeente, [1971]. [25] pp. Voorlichtingsbrochure (47) (483) (211)
• Derde “poot” van Leeuwarder Triotel wordt opgericht. – Dit is Friesland 9 (1972), nr. 7, p. 11 Verzorgingstehuis voor bejaarden (483)
• Karstkarel, Peter. Leeuwarden en monumentaal groen. - Monumenten, apr. 2004 (themanr. Leeuwarden : een plaets seer lustich ende in een effen landt gelegen), p. 11 - 14. Over tuinen, parken en ander groen (75)

Groenbeheer en onderhoud

Groene Gezonde Ziekenhuizen

Agnes van den Berg, omgevingspsycholoog en hoogleraar natuurbeleving in Groningen, is gespecialiseerd in onderzoek naar natuur en gezondheid. Op haar website www.agnesvandenberg.nl vind je een overzicht van haar onderzoek, presentaties, publicaties en andere activiteiten.

Op haar website schrijft zij onder meer:

In het onderzoeksprogramma 'Groene Gezonde Ziekenhuizen' (2015-2019) onderzoek ik samen met onderzoekers van de VU Amsterdam en IVN de effecten van groene interventies in en rond ziekenhuizen op het welzijn en de gezondheid van patiënten, bezoekers, en medewerkers. Het gaat om interventies zoals een tuinpaviljoen voor chemotherapie, een groen nazorg beweegprogramma voor hart- en vaatpatiënten, dagbestedingsactiviteiten in een groene kas, vergroening van de afdeling geriatrie, en de natuurontdekker.

Op de website www.groenegezondeziekenhuizen.nl  kun je meer lezen over dit project. Op de webpagina 'Groene Gezonde Ziekenhuizen' vind je actuele informatie over de laatste stand van zaken in het project.

Natuur in de binnentuin

Al vanaf het begin houd ik bij welke vogels ik zie en hoor in 'mijn' binnentuin. Tot op heden heb ik de volgende vogelsoorten waargenomen:

• merel
• houtduif
• turkse tortel
• gaai
• zwarte kraai
• kauw
• spreeuw
• koolmees
• pimpelmees
• braamsluiper
• groenling
• winterkoning
• zilvermeeuw (overvliegend)
• kokmeeuw (overvliegend)
• visdief (overvliegend)
• blauwe reiger (overvliegend)
• scholekster (overvliegend)

Daarnaast leven er ook verschillende soorten vlinders, waaronder witjes en citroenvlinders, en andere soorten insecten.

Voor zover ik ze vanuit mijn raam heb kunnen zien en herkennen groeien hier aan bomen en struiken:

• prunus
• berk
• lijsterbes
• magnolia
• klimop
• grove den
• meidoorn
• egelantier
• robinia (acacia)

Aan overige, door mij waargenomen planten kan ik noemen:

• grassen (verschillende soorten)
• fluitenkruid
• kievitsbloem
• paardenbloem
• boterbloem
• madelief
• geranium
• tongkruiskruid (Ligularia dentata 'Othello')
• geitenbaard (Aruncus) 
• pampasgras (Cortaderia selloana)
• vrouwenmantel (Alchemilla)

Alle latijnse (onder)soortnamen onder voorbehoud van juiste herkenning.